موقعیت یهود در ایران (2)
بانک ایران و خاورمیانه:
عنایت اله احدوت جلال عبودی شهین عاشقیان
هوشنگ کهن فرج اله بروخیم ناقی
خانم ناقی
سیروس اهوبهم[نیز در]بانک مرکزی ایران
بانک ایران و انگلیس:
جهانشاه نی داود
ابراهیم مقدس[نیز در]بانک تهران.او رئیس منطقه و عضو شورای عالی اعتبار بانک
تهران بود.
بانک ساختمان:
نور به برآوریان داود سیمانیان گلچهره نهورای(برآوریان)
بانک تهران:
منوچهر سعدیان،آخرین سمت وی رئیس منطقه و عضو شورای عالی و شورای اعتبار
بانک بود.
حزقیا طوبیان عزیز دماوندی سلیمان سعدیان
بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران:
دکتر شکر اله برآوریان،آخرین سمت،معاون مدیر عامل و خزانهدار بانک.
مهندس ناصر داییزاده،سمت معاون مدیر عامل.وی از بانک به کارخانه کاغذ پارسمنتقل و به سمت مدیر عامل منصوب شد.
ابراهیم عناویم،ابتدا به سمت ریاست حسابداری و خزانه بانک منصوب و سپس با سمتحسابرس داخلی بانک فعالیت داشت.
بانک شهریار:
آلبرت ابراهیمی
آن گونه که از منابع مختلف یهودی بر میآید،یهودیهای شاغل در بانکها،عمدتا سمتها وپستهای بسیار حساس و رده بالا را در اختیار خود داشتند.حبیب گبای یهودی شاغل باسمتهای بالای بانک در این باره چنین اظهار میکند:
در بانک اعتبارات که شعبهCREDIT LYONAISE DE PARISبود تعداد بسیارکمی یهودی کار میکردیم.به علت آنکه همگی رؤسای شعبه بودیم و یا ریاستادارههای مهم آن را به عهده داشتیم،بانک اعتبارات در بازار به بانک یهودیان مشهورشده بود.
نامبرده درباره اسامی یهودیان شاغل در پستهای مهم بانکی در ایران،به عنوان نمونهچنین میافزاید:
1-حبیب القانیان،عضو هیأت مدیره بانک و سپس رئیس هیأت مدیره.
2-شهان شماء،رئیس کارگزینی بانک و رئیس سابق مدرسه آلیانس اصفهان و از معلمینبرجسته دبیرستانهای کورش و اتحاد تهران.
3-داود الیشا،رئیس اداره اطلاعات و اعتبارات بانک.
4-رحمی الحیم شادی،رئیس اداره بازرسی و سپس رئیس اداره حسابداری.
5-مهندس رحیم عافار،رئیس شعبه نادری و سپس سرپرست و بازرس منطقه شعباتخیابان نادری.
6-داود نافع،رئیس اداره بروات.
7-فریدون یوسفزاده،رئیس چند شعبه مختلف.
8-آلبرت ابراهیمی،رئیس شعبه کالج و سپس بازرس بانک شهریار.
9-حبیب گبای،رئیس شعبه نادری.
در این نوشته،بر اساس اظهارات آشر فرهادیان که از رؤسای سابق بانک ملی ایران بود واکنون ساکن اسرائیل است،به اسامی تعداد دیگری از یهودیان شاغل در پستهای مهم بانکهادر ایران شاهنشاهی به شرح ذیل اشاره شده است:
1-یورام باخاج،رئیس حسابداری بانک تهران در شعبه خرمشهر.
2-موسی آبگینه ساز،از رؤسای چند شعبه بانک صادرات در تهران.
3-مقدس،از رؤسای بانک تهران و رئیس اداره بازرسی آن بانک در سراسر ایران.در حالحاضر مقیم اسرائیل.
4-رحمت اله کهنیم،از رؤسای بانک بازرگانی تهران.در حال حاضر مقیم نیویورک.
5-مراد صدیق،متولد عراق و کارمند سابق بانکها در هندوستان و ایران و آمریکا.
6-برادران صالح و صدیق موریم،از پایوران زبده بانک صادرات تهران.هنوز صالح در بانک کارمیکند.
7-آشر فرهادیان و نور اله موسایی،از دانش آموزان دبیرستان آلیانس و از زبدگان بانکشاهنشاهی شعبه بازار تهران-اداره مرکزی-و سپس رئیس منطقه خلیج فارس در بانک ایران وانگلیس.
8-العازار فولادیان و حبیب اله فولادیان،هر دو از نزدیکان خانواده القانیان و کارمندان بانکشاهنشاهی شعبه بازار و از زبدگان و تجار مشهور بازار همدان.
9-سلیمان آمونا(شهرت بعدی شالم)از اعضای بانک شاهنشاهی ایران.
در منابع یهودی درباره فعالیتهای اقتصادی و صرافی یهود ایران آمده است:
چنین به نظر میرسد که در ایران،از چهارصد سال پیشتر فعالیت صرافان یهودی در کناردیگر پیروان ادیان ادامه داشت و این امر از مشروطیت به بعد حالت تکامل یافتهتری پیدا کرد.اززمان پهلوی بنا به اوضاع و احوال اقتصادی،مشکلات ارزی،سخت گیری یا آزاد گذاشتن این گونهفعالیتها،امر صرافی گاه توسعه فوق العاده داشت و گاه به شدت محدود گردید.صرافان یهودیهم،خود را با حالات مختلف وفق میدادند.تلاش یهودیان در پرداختن به صرافی،دادن وام باوثیقه یا بدون وثیقه علل گوناگون داشت.[...]همه این عوامل موجب میشد تا یهودیان پس اندازمختصر خود را به کار بگیرند و علاوه بر کارهای صرافی،از طریق وام دادن و بهره گرفتن درآمدیبرای خود فراهم کنند.
بر اساس مندرجات منبع مذکور:
در دوره سلطنت دودمان پهلوی،یهودیان ایران نقش مؤثری در کار صرافی داشتندو در تهران و شهرستانها عده قابل توجهی به این کار مشغول بودند.از جمله[...:]اسحاق کامران،ابراهیم کهن صدق،فرج اله حکیمی،موشی دلال،مئیر صیانی،یعقوب خضری،الیاس خضری،سعیدنیا،جهانگیر میثاقیه،امان اله نیسان،حبیبحگائیان،داود نعیمی،عاشقیان،ابراهیم کهنیم،داود نیسان،آقاگل گبای،دانیاللاوی و پسران،برادران پورسلیمی،پاکپور و بهارستانی.
یهودیها در بازار بورس تهران نیز حضور و نفوذ گسترده و فراوان داشتند.به اعتراف منابعیهودی:
پس از آنکه فعالیت بورس اوراق بهادار در ایران گسترش یافت و سهام اکثر بانکهادر بورس اوراق بهادار عرضه شد،یهودیان ایرانی[...]در کار خرید و فروش سهامبانکی به فعالیت پرداختند.
جز فعالیتهای زرگری،طلا و جواهرفروشی،دوره گردی،شراب اندازی و شراب فروشی کهپیشه قدیمی و همیشگی یهود ایران بود،در بخش تجارت و خرید و فروش و صادرات فرش نیزیهودیان نقش فعال و فراوان داشتند.یهودیان ایرانی در امر تجارت این کالای بینظیر[فرش]که نامش با نام ایران هموارهعجین است،فعالیت پیگیری داشتهاند.در این کار از بازار گرفته تا مغازههای بزرگ وچند دهنه خیابان فردوسی که مملو از نفیسترین و برجستهترین قالیهای بافتقدیم و جدید بود...[یهودیان ایران حضور و فعالیت داشتند.]حتی در اروپا هم مراکزعمدهفروشی قالی ایرانی اغلب توسط یهودیان ایران برپا و اداره میشد.در لندنبرادران سلیمانی،در هامبورگ برادران بلور و در زوریخ و ژنو مرادپورها...همین طوردر میلان،پاریس،کپنهاگ،لس انجلس و حتی در شهرهای مختلف برزیل.
مراکز صنعتی و تجاری
به نوشته منابع یهودی«در دوران گذشته یهودیان ایرانی،جز به صنایع ظریفه طلا ونقرهسازی،ابریشم بافی و زری دوزی،آن هم به صورت محدود،وارد نشدند.برعکس در دورانپهلوی،خاصه دوره محمد رضا شاه پهلوی،یهودیان ایران در فعالیتهای صنعتی نقش بسیارمؤثری را بازی کردند[...].خانواده حبیب القانیان در بخش صنایع یخچال سازی و صنایعآلومینیوم سازی،خانواده نهایی در امر بیمه و نیز در دیگر فعالیتهای ساختمانی،خرید و فروشزمین،املاک و مستغلات،یهودیان ایران...از سرمایه گذاریهای هنگفت دریغ نکردند...
ادامه دارد